اسلحه و نقش آن در ایل قشقایی

تفنگ برای مردم عشایر هم ابزار است و هم ارزش

ارزش تفنگ ناشی از نقش آن در زندگی عشایر است. مردان ایل با داشتن تفنگ احساس قدرت و توانایی کرده و معتقدند بدون تفنگ بی دفاع هستند. بالاترین عشق و علاقه برای جوانان ایلی داشتن یک تفنگ خوب است. لباس،غذا، هیچ چیز به اندازه تفنگ ارزش ندارد. تفنگ علاوه بر ایجاد غرور و ترساندن مخالفان،دشمنان برای دفاع در برابر درندگان و سارقین و محافظت از حیثیت خود وخانواده و اموال خود می باشد. خیلی از جوانان ایلی برای داشتن یک تفنگ برنو بلند آه می کشند و همیشه آرزوی خرید آن را دارند،همانند عشایر لر که چشمان یار را به تفنگ برنوی بلند تشبیه کرده اند که با عاشق در نبرد است. قشقائی ها هم برای ارزشیابی خیلی چیزها را با تفنگ می سنجند و در بین انواع تفنگها مدل برنو ساخت چک اسلواکی کاملا مورد توجه و علاقه آنهاست.این مدل بیانگر تمام تفنگهای جنگی بوده و چون هدفگیری و برد آن را پسندیده و به آن عادت کرده اند از نظر روانی هم دوستدارش شده اند.

خیلی از جوانان ایلی برای داشتن یك تفنگ برنو بلند آه می كشند و همیشه آرزوی خرید آن را دارند،همانند عشایر لر كه چشمان یار را به تفنگ برنوی بلند تشبیه كرده اند كه با عاشق در نبرد است. قشقائی ها هم برای ارزشیابی خیلی چیزها را با تفنگ می سنجند و در بین انواع تفنگها مدل برنو ساخت چك اسلواكی كاملا مورد توجه و علاقه آنهاست.این مدل بیانگر تمام تفنگهای جنگی بوده و چون هدفگیری و برد آن را پسندیده و به آن عادت كرده اند از نظر روانی هم دوستدارش شده اند.

برنو کوتاه :ديگه کمتر کسي هست که با اين تفنگ افسانه اي تو ايران آشنا نباشه .يکي از بهترين تفنگهاي گلوله زني جهان .براي اولين بار در سال 1898 در آلمان بوسيله کارخانه Mauser ساخته شد و کمي بعد تقريبا سر از گوشه کنار جهان و تقريبا تمام جنگهاي جهان دراورد در کشور ما هم اين سلاح به سلاح اول عشاير ايران تبديل شد و خيلي زود جاي خودش رو باز کرد .در اوايل دوره پهلوي اول تفنگ هاي ارتش ايران عموما از تفنگ انفيلد انگليسي و تفنگ موسين ناگات روسي( در ايران به نام نوغان, نوقان شناخته شده بود) تشکيل شده بود .احتمالا با توجه به اينکه ايران همسايه هر دو قدرت بود اين جالب نبود که سلاح رسمي ارتش به اين دو قدرت وابسته باشد با توجه به کيفيت خوب اين سلاح به عنوان سلاح رسمي کشور برگزيده شد .سفارش ساخت اين سلاح به کارخانه Mauser که در شهر Brno در کشور چک اسلواکي داده شد,درچک نيز علاوه بر آلمان توليد ميشد.

بخاطر محل کارخانه که در شهر برنو بود اين تفنگ در ايران بنام تفنگ برنو شناخته شدست .بعدها در سال 1939-1940 به بعد ايران با وارد کردن خط توليد اين سلاح ,توليد اين سلاح رو در ايران ادامه داد که درسه مدل توليد ميشد: این مدلها معروف به برنو بلند و متوسط و کوتاه می باشد. برنو کوتاه یا کارابین و یا توپخانه محبوبيت زيادي در بين ایل بزرگ قشقایی پيدا کرد بعلت کوتاه بودن لوله بسيار مناسب براي شليک با يک دست از روي اسب بود. توليد برنو تا بعد از جنگ جهاني دوم هم ادامه داشت تااينکه نهايتا اين تفنگ با تفنگ آمريکايي M1 و بعد ها G-3 جايگزين شد.لازم به ذکر است که برنوي توليدي ايران يکي از بهترين کيفيت ساخت رو در جهان نسبت به بقيه مدل هاي اين اسلحه در جهان داشت ,حتي بهتر از مدل چک! امروزه اين مدل که بنام Persian Mauser در دنيا معروف است ,در ايران به نام برنوي رضا شاهي نيز گفته ميشود ,طرفداران و خريداران زيادي در بين اسلحه دوستان و شکارچي ها و کلکسوينرهاي جهان دارد.

اين اسلحه به نوعي نماد, بويژه در ميان عشاير قشقایی تبديل شده و وارد ادبيات محلي شده ..شعرهاي زيادي در مورد برنو در ميان عشاير وجود داره حتي روي سنگ قبرها ! عشاير و شکارچيان هيچ سلاح ديگه اي رو بعد از اين همه سال به اين برنوهاي قديمي ترجيح نميدند اگر با فرهنگ این مناطق آشنايي داشته باشيد ميدونيد که چه جايگاهي اين اسلحه در اون مناطق داره .کمتر خانه اي است که يک يا چند برنو در اون نباشه مهارت تيراندازي عشاير با اين سلاح بقدري بالاست که در هنگام حرکت اسب و با يک دست و بدون نشونه گيري کامل هدف رو با اولين شليک مورد اصابت قرار ميدهند .کاري که از عهده زبده ترين تک تيراندازهاي ارتش هاي جهان با تفنگ هاي امروزي خارج است.تلفات ارتش شاهنشاهي در زمان رضاشاه و پسرش در جنگ با عشاير خود شاهدي بر اين مدعاست.انگلیسی ها هم در جنگ دلوار با قدرت تیر اندازی و هدف گیری قشقایی ها چنان حیرت زده شدند که سران حکومت همان دوران مجبور به بیان این مطلب شدند که قشقایی ها کمر ما را شکستند .اهمیت این اسلحه در اقوام قشقایی به حدی است که ان را با ناموس خود مقایسه می کنند و از احترام و ارزش به خصوصی برخوردار می باشد .

چگونگی ورود اسلحه برنو به ایران و محبوبیت آن در بین قوم قشقایی

بـِرنو نوعی تفنگ تک تیر و بسیار قوی با برد زیاد بود که نخستین بار در شهر برنو در کشور چکسلواکی سابق ساخته شد و بعدها امتیاز ساخت آن به ایران داده شد، برنو را چکسلواکی از تفنگی بنام ماوزر ساخت آلمان اقتباس کرد! در روز هفتم بهمن ماه ۱۳۰۹ در پی یک بررسی طولانی، رضا شاه بزرگ که فرمانده کل نیروهای مسلح ایران بود موافقت کرد که ماوزر ساخت آلمان پس از یک دوره آزمایش چند ساله، تفنگ رسمی ارتش ایران شود! این تفنگ توسط دو برادر آلمانی به نامهای پیتر و پل موزور برای ارتش آلمان ساخته شده بود، کارخانه ماوزر بعدا شعبه خود را در شهر «برنو» واقع در ایالت موراویای چک اسلواکی دایر کرد و دولت ایران که مشتری این کمپانی بود ترجیح داد که تفنگهای ماوزر ساخت شهر برنو را خریداری کند و از آن پس در ایران نام «برنو» بر تفنگهای ماوزر گذارده شد که در دو تیپ پنج تیر و تک تیر و سه مدل کوتاه، متوسط و بلند بودند! از دهه ۱۹۴۰، ایران خود دست به ساختن برنو زد و آن را در کارخانه‌های تسلیحات معروف به مسلسل سازی واقع در نزدیکی دوشان تپه مونتاژ کرد!

قوم قشقایی و برنو ؛
با ورود تفنگ ام ۱ آمریکایی ، برنو در سازماندهی ارتش جای خود را به این تفنگ نیمه خودکار داد، اما همچنان جایگاه خود را در بین مردم و بخصوص قشقایی ها حفظ نمود چرا که به عقیده آنها برنو بهترین بوده و هست!دسترسی قشقایی به این سلاح بعد از شهریور ۱۳۲۰ و با انحلال ارتش ایران در پی حمله در متفقین صورت گرفت، ورود "تفنگ" به ادبیات مردم قشقایی مترادف است با گشوده شدن پای امنیه، قشون و ژاندارم به زندگی این مردم و دگرگونی‌هایی در نظام اجتماعی زندگی آنها که برای آنها بسیار گران تمام شد!حربه‌ای که با هر شلیکش، قومی را به سوگ مینشاند چرا که این وسیله یا میکشت یا کشته می‌آورد... اما از طرف ديگر این قاتل کوچک در زندگی قشقایی به ابزاری برای خلق حماسه‌ تبدیل شد و بدین ترتیب" تفنگ " بسامد قابل توجهی در ادبیات و فرهنگ قشقایی پیدا نمود! اشعار، نقوش سنگ قبرها، جشنهای‌ عروسی، مراسم عزا و چمر گویای میزان نفوذ آن در ادبیات و فرهنگ عشایر است! این تفنگ برای قشقایی بهترین وسیله برای ابراز غرور، جنگ، انتقام، دفاع از ناموس و خاک و غیره بود و حتی در اوایل جنگ هشت ساله بر دوش بزرگان قشقایی برای دفاع از کشور بکار رفت و تبحر استفاده از آن توسط قشقایی ها در درگیری قوای خسرو خان قشقایی با ارتش شاهنشاهی که از مدرنترین مسلسلها و سلاحهای آمریکایی استفاده میکرد بر همگان ثابت شد!

ایل بزرگ قشقایی

پی سی هاستینگ

حرفه ای ترین قالب های وبلاگ

ابزار وبلاگ نویسی

مرجع راهنمای وبلاگ نویسان

سفارش طراحی اختصاصی قالب وبلاگ

تم دیزاینر

ماوزر 98 ( برنو )

چگونگی ورود اسلحه برنو به ایران و محبوبیت آن در بین قوم قشقایی